Hoe kun je zelf bonen zaaien, kweken en oogsten?
Bonen zijn ideaal voor in de moestuin. Ze groeien snel, geven een overvloedige oogst en zijn eenvoudig te verzorgen. Of je nu sperziebonen, snijbonen, stokspekbonen of bijzondere droogbonen zoals Yin Yang wilt kweken: er is altijd wel een soort die past bij jouw tuin, balkon of kas.
Veel mensen vragen zich af: wanneer zaai je bonen? Moet je bonen voorweken? Hoe diep moeten de zaden de grond in? En kan het ook in pot of op een balkon?
In deze gids krijg je antwoord op al deze vragen en leer je stap voor stap hoe jij succesvol bonen kunt kweken — van zaad tot oogst.
Inhoudsopgave
Bonen zaaien: wanneer en hoe begin je?
De meeste bonensoorten zaai je buiten van half mei tot eind juli, zodra de kans op nachtvorst voorbij is. Bonen zijn warmtezoekers: ze kiemen pas goed bij temperaturen vanaf 15°C. In koudere grond rotten de zaden snel of kiemen ze slecht.
Wil je vroeg beginnen? Dan kun je bonen al vanaf april voorzaaien binnenshuis of in een kas. Dat geeft je een voorsprong en verkleint de kans op vraat door slakken of vogels.
Tot wanneer bonen zaaien mogelijk is, hangt af van de soort. Voor sperziebonen en stokspekbonen kun je tot eind juli zaaien. Droogbonen zoals de Sperzieboon Bona zaai je bij voorkeur wat eerder, zodat de peulen in de nazomer goed kunnen drogen aan de plant.
En hoe zit het met bonen voorweken? Hoewel het soms helpt bij een snellere kieming, is het meestal niet nodig. Week bonenzaden maximaal 12 uur in lauw water als de grond erg droog is — te lang weken vergroot juist het risico op rotten.
Bonen zaaien: stap voor stap uitleg
Bonen zaai je eenvoudig direct in de volle grond of in een pot. Houd bij het zaaien een diepte aan van ongeveer 3 tot 4 cm. Zaai in rijen met een afstand van 40 tot 50 cm tussen de rijen, en zo’n 10 cm tussen de zaden in de rij. Bij stoksperziebonen of stokspekbonen zet je bij elke zaailing een stok of klimrek neer voor ondersteuning.
Zaai je in een verhoogde bak of pot? Zorg dan voor minimaal 30 cm diepte en kies een luchtige, voedzame potgrond. Geef de pot dagelijks water, vooral op warme dagen, want bonen hebben een gelijkmatig vochtige bodem nodig.
Voor kleine kinderen is bonen zaaien ook leuk en leerzaam: laat bijvoorbeeld een bruine boon kiemen op een nat stukje keukenpapier of op watten in een potje. Binnen een paar dagen zie je al resultaat.
In de kas of serre kun je al vanaf april beginnen met zaaien. Let wel op voldoende ventilatie, want stilstaande, warme lucht kan schimmelvorming in de hand werken.
Wil je een kleurrijke en klimmende variëteit proberen? Kijk dan eens naar de Stokspekboon Blauhilde met haar prachtige paarse peulen.
💡 Wist je dat bonen stikstof uit de lucht kunnen binden via hun wortelknolletjes? Daardoor verrijken ze de bodem en zijn ze perfect als voor- of nateelt in een vruchtwisselingsschema!
Bonen verzorgen tijdens de groei
Bonen zijn vrij makkelijk in onderhoud, maar een paar aandachtspunten zorgen voor een gezonde en productieve plant. Geef regelmatig water, vooral bij droog weer, en voorkom dat de grond volledig uitdroogt. Te natte grond is ook niet goed, want dan kunnen de zaden of wortels gaan rotten.
Stambonen (struikbonen) blijven compact en hebben geen steun nodig, maar stok- en klimboonrassen hebben een klimconstructie nodig van bijvoorbeeld bamboestokken, draad of een gaasframe. Bind de planten losjes vast als ze groter worden.
Bonen hebben weinig extra voeding nodig, omdat ze zelf stikstof uit de lucht binden via hun wortelknolletjes. Geef in het begin wat compost bij het inplanten, maar bemest niet te zwaar. Te veel stikstof zorgt voor veel bladgroei, maar weinig bonen.
Houd het bonenbed onkruidvrij door regelmatig te schoffelen of te mulchen. Zo voorkom je concurrentie om water en voedingsstoffen.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Bonen oogsten en bewaren
Wanneer je bonen kunt oogsten hangt af van de soort. Bij sperziebonen en snijbonen duurt het meestal zo’n 8 tot 10 weken na het zaaien voordat je kunt plukken. Oogst de bonen jong, voordat de zaden in de peul te groot worden — zo zijn ze malser en smaakvoller.
Pluk regelmatig, het liefst om de paar dagen. Hoe meer je oogst, hoe meer nieuwe bloemen en peulen de plant zal vormen. Gebruik een schaar of je vingers om de peulen voorzichtig van de plant te halen zonder de stelen te beschadigen.
Voor droogbonen (zoals bruine, witte of zwarte bonen) laat je de peulen volledig aan de plant rijpen tot ze bruin en droog aanvoelen. Daarna kun je de bonen eruit doppen en verder laten nadrogen op een luchtige plek. Droogbonen zijn lang houdbaar en ideaal om te bewaren voor de winter.
Een bijzondere droogboon is de Yin Yang-boon met haar opvallende zwart-witte tekening — een echte blikvanger in elke bonenmix!
Verse bonen kun je in de koelkast een paar dagen bewaren. Voor langere houdbaarheid: blancheer ze kort en vries ze in, of weck ze in potten.
Veelvoorkomende problemen bij bonen
Bonen zijn over het algemeen sterk, maar kunnen toch te maken krijgen met plagen of groeiproblemen. Slechte kieming komt vaak door te koude of te natte grond. Zaai pas als de bodemtemperatuur boven de 15°C ligt en voorkom wateroverlast.
Bladluizen kunnen de jonge scheuten aantasten. Spoel ze af met water of gebruik een natuurlijke oplossing zoals brandnetelgier of neemolie. Slakken zijn ook dol op jonge bonenplantjes — vooral bij voorgezaaide exemplaren die net uitgeplant zijn. Gebruik slakkenringen of kopertape als je ze in potten kweekt.
Bij warm en vochtig weer kunnen bonen te maken krijgen met schimmels zoals roest of meeldauw. Zorg voor voldoende luchtcirculatie, vooral in de kas, en vermijd dat het blad langdurig nat blijft.
Tot slot: als je veel blad hebt maar weinig peulen, heb je waarschijnlijk te veel stikstof in de grond. Bonen hebben hier weinig van nodig — hou het dus bij een lichte bemesting.
Soorten bonen om te kweken
Er zijn veel verschillende soorten bonen die je in de moestuin kunt zaaien. Elke soort heeft zijn eigen kenmerken, smaak en gebruiksmogelijkheden. Dit zijn de populairste bonentypes om zelf te kweken:- Sperziebonen – Ook wel prinsessenbonen genoemd. Ze zijn makkelijk, geven veel opbrengst en smaken vers geplukt het lekkerst.
- Snijbonen – Brede, platte peulen die je vaak klein snijdt voor gebruik. Deze groeien het liefst langs een rek of draad.
- Stokspekbonen – Lange, malse bonen met een zachte structuur. Ze hebben steun nodig, maar produceren veel.
- Droogbonen – Zoals witte bonen, bruine bonen, zwarte bonen en bonen met patronen (zoals Yin Yang). Laat je deze aan de plant rijpen en drogen, dan kun je ze maandenlang bewaren.
Veelgestelde vragen
Moet je bonen voor het zaaien weken?
Moet je bonen voor het zaaien weken?
Nee, dit is niet per se nodig. Alleen bij hele droge grond kan kort voorweken (maximaal 12 uur) helpen om de kieming te versnellen.
Hoe diep moet je bonen zaaien?
Hoe diep moet je bonen zaaien?
Kun je bonen kweken in potten of op het balkon?
Kun je bonen kweken in potten of op het balkon?
Welke bonen zijn geschikt voor de volle grond?
Welke bonen zijn geschikt voor de volle grond?
Tot wanneer kun je bonen zaaien?
Tot wanneer kun je bonen zaaien?
Tot eind juli kun je bonen zaaien, afhankelijk van het ras. Voor droogbonen is juni vaak de uiterste zaaitijd, zodat ze nog kunnen afrijpen.
Aan de slag! Kies jouw favoriete bonenzaden
Of je nu een beginnende moestuinier bent of al jaren ervaring hebt: bonen zijn een dankbare en makkelijke groente om mee te starten. Met de juiste timing, een beetje verzorging en de juiste soort geniet je al snel van een overvloedige oogst.
Benieuwd welke bonen het beste passen bij jouw tuin, balkon of kas? Bekijk dan het volledige assortiment bonenzaden bij Zadenhof en ontdek unieke rassen zoals Yin Yang, Blauhilde en Supernano Giallo.
Succes met zaaien – en vooral: veel oogstplezier!
Populaire bonenzaden
Deel deze zaaigids