Scoville schaal — wat is het, hoe werkt het en welke pepers horen waar?

14 september 2025
Pepers
6 min read
De schaal van scoville

Pepers komen in alle soorten en maten – van mild en aromatisch tot vlijmscherp. Maar hoe bepaal je nu precies hoe heet een peper écht is? Daarvoor bestaat de Scoville-schaal. In dit artikel leggen we je precies uit wat deze schaal inhoudt, hoe de meting van scherpte werkt en welke pepers tot de mildste en de heetste ter wereld behoren. Zo weet je straks niet alleen welke peper bij jouw smaak past, maar ook welke soorten je kunt zaaien om zelf te ervaren hoe divers de wereld van pepers is.

Inhoudsopgave

Wat is de Scoville schaal eigenlijk?

De Scoville schaal is de meest gebruikte manier om de scherpte van pepers en hete sauzen te beschrijven. Oorspronkelijk bedacht in 1912 door de apotheker Wilbur Scoville, geeft de schaal aan hoeveel capsaïcine — de stof die warmte veroorzaakt — er in een peper zit. De klassieke Scoville-meting gebruikte een organoleptische test: verdunde extracten van pepers werden aan proefpersonen gegeven totdat de hitte niet meer gevoeld werd. Het aantal verdunningen bepaalde de Scoville Heat Units (SHU).
 
Die oude methode is waardevol historisch, maar subjectief en sterk afhankelijk van menselijke proefpersonen. Daarom wordt tegenwoordig vaak een analytische techniek gebruikt, zoals HPLC (High-Performance Liquid Chromatography), die de concentratie van capsaicinoïden kwantitatief meet en later wordt omgerekend naar SHU. Hierdoor zijn moderne Scoville-waarden betrouwbaarder en reproduceerbaar.
High Performance Liquid Chromatography HPLC

Moderne meetmethoden: HPLC en capsaicinoïden

In het laboratorium meet men niet alleen capsaïcine, maar ook andere capsaicinoïden zoals dihydrocapsaïcine, nordihydrocapsaïcine en homocapsaïcine. Samen bepalen deze verbindingen de totale pungentie. HPLC scheidt en kwantificeert die componenten; vervolgens wordt de totale concentratie vertaald naar SHU. Dit verklaart waarom wetenschappelijke publicaties vaak iets andere getallen geven dan oudere, op smaak gebaseerde tabellen.
 
Belangrijk begrip: SHU staat voor Scoville Heat Units. Een Jalapeño scoort doorgaans tussen de 2.500 en 8.000 SHU, terwijl extreem hete rassen zoals de Carolina Reaper miljoenen SHU kunnen bereiken. Voor hobbytuinders is het nuttig te weten dat de gemeten SHU binnen hetzelfde ras kan variëren door teeltomstandigheden en rijpheid.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van al onze pepersoorten en informatie.

Factoren die de Scoville waarde beïnvloeden

De Scoville schaal geeft een momentopname van scherpte, maar die scherpte is niet enkel genetisch bepaald. Belangrijke invloeden zijn:
 
  • Genetica (ras): sommige rassen produceren structureel veel meer capsaicinoïden.
  • Rijpheid: volledig rijpe vruchten bevatten vaak meer capsaïcine.
  • Teeltomstandigheden: stress (zoals minder water), veel zon en warme nachten kunnen de concentratie verhogen.
  • Bewerkingswijze: drogen, roosteren of verwerken tot saus concentreert of verandert de perceptie van hitte.
  • Opslag en verwerking: bewaren bij hoge temperaturen of ten gevolge van oxidatie kan de smaak veranderen.
Voor tuinders betekent dit: je kunt tot op zekere hoogte sturen op hitte — maar verwacht variatie tussen planten en oogsten.
 
Tabel met pepers op schaal (van mild naar extreem)
Peper Scoville Heat Units (SHU)
Paprika 0
Poblano / Ancho 1.000 – 2.000
Jalapeño 2.500 – 8.000
Cayenne 30.000 – 50.000
Habanero 100.000 – 350.000
Scotch Bonnet 100.000 – 350.000
Carolina Reaper 1.400.000 – 2.200.000+
Pepper X 3.180.000+
Tip: De Madame Jeanette verdient een speciale vermelding. Deze Surinaams-Caraïbische peper heeft een aromatische, fruitige smaak en pittig karakter. Met een scherpte van zo’n 100.000 tot 350.000 SHU is ze vergelijkbaar met de Habanero.

👉 Bekijk Madame Jeanette zaden

Hoe pas je dit toe als tuinder of hobbyist?

Als je pepers teelt voor de keuken of de verkoop, helpt de scoville schaal om verwachtingen te managen. Kies rassen die passen bij je doel:
 
Voor everyday gebruik en salades: Jalapeño of Poblano.
 
Voor pittige sauzen: Cayenne of serrano.
 
Voor écht hete producten of testprojecten: Habanero of Chocolate Reaper (let op veiligheid!).

Praktische tips om hitte te beïnvloeden:

Oogst vruchten in verschillende stadia om te testen hoe smaak en hitte zich ontwikkelen. Of laat je planten lichte stress ervaren (beperkte bemesting, minder water) voor meer hitte — maar niet te extreem, anders gaat opbrengst omlaag.
 
Bewaar verse pepers koel en droog; voor geconcentreerde hitte maak je sauzen of droog je pepers.

Veiligheid en gezondheid

Capsaïcine veroorzaakt direct gevoel van warmte en in hogere concentraties pijn en irritatie. Houdt je dan ook aan deze 3 belangrijke veiligheidsmaatregelen:
 
  1. Draag handschoenen bij het snijden of oogsten van hete rassen.

  2. Raak je gezicht of ogen niet aan na contact — was handen grondig.

  3. Gebruik bij extreem hete pepers olie of melk (caseïne) om de hitte te verzachten — water helpt niet goed.

Wetenschappelijk onderzoek suggereert dat matige consumptie van capsaïcine gezondheidsvoordelen kan hebben, zoals verhoogde stofwisseling en pijnverlichting bij bepaalde toepassingen. Tegelijkertijd zijn hoge concentraties ongeschikt voor jonge kinderen of mensen met gevoelige luchtwegen.

Pepper X

Heetste peper ter wereld (2025): Pepper X

Vorige recored houder: Carolina Reaper HP22B

Veelgestelde vragen

1. Wat is de Scoville-schaal precies?

De Scoville-schaal is een meetmethode waarmee de scherpte van pepers wordt uitgedrukt in Scoville Heat Units (SHU). Hoe hoger het aantal SHU, hoe meer capsaïcine de peper bevat en dus hoe heter hij smaakt.

Momenteel staat Pepper X bovenaan de lijst met een waarde van 3.180.000+ SHU. Deze peper is officieel erkend als de heetste ter wereld en verslaat daarmee de bekende Carolina Reaper van dezelfde kweker Ed Curry.

Een jalapeño is een milde peper met een scherpte van 2.500–8.000 SHU, terwijl een habanero veel pittiger is en kan oplopen tot 350.000 SHU. Dat betekent dat een habanero tientallen keren heter is dan een jalapeño.

Ja, je kunt je tolerantie voor capsaïcine opbouwen door vaker pittig te eten. Je lichaam went langzaam aan de prikkeling, waardoor pepers die eerst extreem heet leken, later beter te verdragen zijn.

Voor wie mild pittig wil koken, zijn pepers zoals paprika (0 SHU) of poblano (1.000–2.000 SHU) ideaal. Ze geven smaak zonder dat ze overheersen met hitte. Voor iets meer pit kun je veilig een jalapeño gebruiken.

Conclusie Schaal van Scoville

De Scoville schaal blijft een waardevol hulpmiddel om scherpte te duiden, maar zie de SHU-waarden vooral als richtlijn in plaats van een absolute waarheid. Wetenschappelijke metingen geven richting, terwijl eigen ervaring in de keuken en tuin minstens zo belangrijk is. Ook factoren als teelt en rijpheid bepalen de uiteindelijke hitte, waardoor experimenteren loont. Wil je dit zelf ervaren, oogst dan eens dezelfde peper op verschillende momenten en vergelijk smaak en scherpte in één recept. Zo bouw je met elke oogst praktische kennis op die jouw tuin en keuken verrijkt.


Zelf aan de slag? Bekijk al onze biologische peperzaden.

Populaire peperzaden..

Deel deze zaaigids

Facebook
WhatsApp
Threads
×
Winkelmandje